Algemeen, octrooien, modellen, domeinnamen,
handelsnamen, auteursrecht, merken en naburige rechten.
Veelgestelde vragen over auteursrecht:
1. Wat is auteursrecht?
2. Wat valt onder het auteursrecht?
3. Wanneer is een werk auteursrechtelijk beschermd?
4. Mag het werk lijken op een ander werk?
5. Mag ik ideeën van anderen gebruiken?
6. Hoe bewijs ik dat iets mijn werk is?
7. Wat valt niet onder het auteursrecht?
8. Moet een werk zijn vastgelegd?
9. Wie is de maker (= auteur)?
10. Wie is de maker, de werkgever of de werknemer?
11. Wat zijn de rechten van de maker van een werk?
12. Wie is de maker van een werk maakt door iemand anders ontworpen?
13. Wat is openbaar maken?
14. Wat is niet openbaar maken?
15. Telt de radio aanzetten in een café ook als openbaarmaking?
16. Wat is verveelvoudiging?
17. Hoe lang is het auteursrecht geldig?
18. Hoe lang is het auteursrecht geldig als de maker niet bekend is?
19. Moet ik mijn werk registreren om auteursrecht te krijgen?
20. Wat moet ik doen om auteursrecht te verkrijgen?
21. Hoe krijg ik auteursrecht?
22. Kan ik mijn auteursrecht ergens vastleggen?
23. Kan ik mijn auteursrecht overdragen?
24. Hoe draag ik mijn auteursrecht over?
25. Kan ik een licentie geven over mijn auteursrecht?
26. Kan ik bewijzen dat ik auteursrecht heb?
27. Is een copyright- vermelding nodig?
28. Waarom zou ik een copyright- vermelding doen?
29. Hoe zit een copyrightvermelding er uit?
30. Wat is plagiaat?
31. Is het overnemen van stijl van iemand plagiaat?
32. Komen ideeën in aanmerking voor auteursrechtelijke bescherming?
33. Hoe kan ik ideeën in aanmerking laten komen voor het auteursrecht?
34. Hoe weet ik of iets nog beschermd is?
35. Wanneer is iets in het publiek domein?
36. Is het citeren toegestaan?
37. Mag ik kopiëren?
38. Wat is een thuiskopie ?
39. Is het toegestaan om thuiskopie te maken ?
40. Mag ik muziek en films kopiëren?
41. Is een woord auteursrechtelijk beschermd?
42. Is een slagzin auteursrechtelijk beschermd?
43. Is een e-mail auteursrechtelijk beschermd?
44. Is een foto van een schilderij beschermd?
45. Is het toegestaan mijn bestanden online beschikbaar te stellen aan anderen?
46. Wie is eigenaar van een website bij maken in opdracht?
47. Mag de opdrachtgever voor het maken van een website de site gaan aanpassen?
48. Mag een organisatie in algemene voorwaarden auteursrechten opeisen?
49. Wat betekent de frase “All rights reserved”?
50. Kan het auteursrecht omzeild worden door aanbrengen van veranderingen?
Antwoorden
1. Wat is auteursrecht?
Het Auteursrecht is een vorm van intellectueel eigendom. In artikel 1 van de Auteurswet 1912 staat de volgende tekst: “Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld”.
2. Wat valt onder het auteursrecht?
Om beschermd te zijn, moet men iets kwalificeren als een “werk” van wetenschap, letterkunde of kunst in de zin van de Auteurswet. In principe vallen (bijna) alle werken onder het auteursrecht.
3. Wanneer is een werk auteursrechtelijk beschermd?
Een werk is auteursrechtelijk beschermd wanneer het origineel (= oorspronkelijk)is, dus niet afgekeken van iets anders en het stempel van de maker draagt. Het stempel van de maker dragen wil zeggen dat aan het werk iets unieks, iets eigens van de maker te herkennen moet vallen. Ook moet het werk voldoende concreet uitgewerkt zijn.
4. Mag het werk lijken op een ander werk?
Het werk mag best lijken op een ander werk, zolang dat maar toevallig is.
5. Mag ik ideeën van anderen gebruiken?
Ideeën zijn vrij, maar u mag niet zomaar andermans uitwerking (van die ideeën) gebruiken.
6. Hoe bewijs ik dat iets mijn werk is?
Dit is bijzonder lastig. In het algemeen geldt dat degene die het werk het eerste had, als maker wordt gezien, zeker als die daar schetsen, proefontwerpen en dergelijke bij kan laten zien. Het is dus erg handig om zulke materialen te bewaren.
7. Wat valt niet onder het auteursrecht?
In artikel 11 van de Auteurswet staat dat wetten, besluiten en verordeningen van de overheid, maar ook rechterlijke uitspraken, niet onder het auteursrecht vallen.
8. Moet een werk zijn vastgelegd?
Nee. Vereist is enkel dat het werk is gemaakt. Ook een geïmproviseerde voordracht telt als maken, zelfs als men de voordracht niet op een drager opschrijft of vastlegt.
9. Wie is de maker (= auteur)?
In beginsel is degene die het werk feitelijk maakt de maker in de zin van de Auteurswet. Er zijn echter uitzonderingen.
10. Wie is de maker, de werkgever of de werknemer?
Als een werknemer in dienstverband een werk maakt, is de werkgever de maker, aangenomen dat het de taak was van de werknemer om het werk te maken.
11. Wat zijn de rechten van de maker van een werk?
De maker heeft het exclusieve recht op openbaarmaking en verveelvoudiging van zijn werk.
12. Wie is de maker van een werk maakt door iemand anders ontworpen?
Als dit gebeurt onder leiding van de persoon die het ontwerp gemaakt heeft, dan is de maker van het werk de ontwerper ervan.
13. Wat is openbaar maken?
In het algemeen wordt een werk openbaar gemaakt als het ter beschikking komt van het publiek. Hieronder valt grofweg de verspreiding van exemplaren, en elke distributie in niet-materiële vorm, zoals uitzending op radio of TV of een openbare voordracht.
14. Wat is niet openbaar maken?
Een niet-commerciële voordracht in besloten familie- of vriendenkring is geen openbaarmaking.
15. Telt de radio aanzetten in een café ook als openbaarmaking?
Antwoord: Ja.
16. Wat is verveelvoudiging?
Verveelvoudiging is, grofweg, het overnemen (kopiëren) van een werk. Het volgens artikel 13 van de Auteurswet omvat ook “iedere gehele of gedeeltelijke bewerking of nabootsing in gewijzigde vorm” die geen oorspronkelijk werk oplevert. Hieronder vallen ook vertalingen, muziekschikkingen, verfilmingen en toneelbewerkingen.
17. Hoe lang is het auteursrecht geldig?
Volgens artikel 37 van de Auteurswet vervalt het auteursrecht op een werk “door verloop van 70 jaren, te rekenen van de 1e januari van het jaar, volgend op het sterfjaar van de maker.”
18. Hoe lang is het auteursrecht geldig als de maker niet bekend is?
In dit geval duurt het auteursrecht 70 jaar nadat het werk voor het eerst openbaar is gemaakt.
19. Moet ik mijn werk registreren om auteursrecht te krijgen?
Nee. Onder de Nederlandse wet heeft de maker automatisch het auteursrecht zodra hij het werk maakt.
20. Wat moet ik doen om auteursrecht te verkrijgen?
Om auteursrecht te krijgen is geen enkele formaliteit vereist. U hoeft niets aan te vragen, te deponeren of te registreren.
21. Hoe krijg ik auteursrecht?
Auteursrecht krijgt u automatisch als u iets (origineels) maakt op het gebied van letterkunde, wetenschap of kunst.
22. Kan ik mijn auteursrecht ergens vastleggen?
Nee. Louter door een werk (in de zin van de Auteurswet) te maken, komt er op dat werk auteursrecht te rusten. De bescherming ontstaat helemaal automatisch (en zonder kosten. Het is dus niet nodig en ook niet eens mogelijk om auteursrecht bij een instantie aan te vragen, of in een register te laten inschrijven.
23. Kan ik mijn auteursrecht overdragen?
Ja. Een auteursrecht kan in zijn geheel of gedeeltelijk worden overgedragen.
24. Hoe draag ik mijn auteursrecht over?
Dat moet via een akte, een geschrift waarin staat wat er wordt overgedragen en aan wie. Wat niet in de akte wordt genoemd, wordt niet overgedragen.
25. Kan ik een licentie geven over mijn auteursrecht?
Ja. In veel gevallen is het niet nodig om auteursrecht over te dragen, maar is een licentie voldoende. Wie bijvoorbeeld een boek wil laten publiceren, hoeft niet per se zijn auteursrecht over te dragen maar kan de uitgever een licentie geven om het boek te drukken en te verkopen.
26. Kan ik bewijzen dat ik auteursrecht heb?
Het is voor de maker van een werk soms lastig om te bewijzen dat het auteursrecht op het werk bij hem of haar ligt. Er zijn een paar mogelijkheden die uw bewijspositie als maker kunnen versterken met betrekking tot het tijdstip waarop u het werk gemaakt heeft namelijk via een zogenaamde registratie als onderhandse akte en/of een i-depot.
27. Is een copyright- vermelding nodig?
Nee, maar het kan echter wel nuttig zijn om toch een copyright vermelding bij een werk op te nemen.
28. Waarom zou ik een copyright- vermelding doen?
Ten eerste omdat derden dan weten wie de maker is en aan wie ze dus toestemming moeten vragen. Ten tweede omdat niemand dan kan zeggen dat hij dacht dat het werk vrij van rechten was.
29. Hoe zit een copyrightvermelding er uit?
© jaar maker. Het jaar is het jaar waarop het werk voor het eerst werd gemaakt, eventueel aangevuld met jaren waarin het werk werd gewijzigd of aangevuld en de naam van de maker.
30. Wat is plagiaat?
Onder plagiaat wordt wel verstaan de nabootsing, het overnemen of parafraseren, van een werk of stijl van een ander en het resultaat als je eigen werk te presenteren.
31. Is het overnemen van stijl van iemand plagiaat?
Ook het overnemen van een stijl van een componist of uitvoerend artiest noemt men plagiaat. In dit geval hoeft er echter geen sprake te zijn van inbreuk op het auteursrecht, omdat op een stijl als zodanig geen auteursrecht rust. Dit is dan ook niet strafbaar.
32. Komen ideeën in aanmerking voor auteursrechtelijke bescherming?
Een idee of een concept, helemaal los van de daaraan gegeven vormgeving, kan niet beschermd worden door het auteursrecht.
33. Hoe kan ik ideeën in aanmerking laten komen voor het auteursrecht?
Het auteursrecht beschermt uitsluitend werken, dat wil zeggen om een werk voor de auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te laten komen moet u uw ideeën of gedachten op een of andere manier zintuiglijk waarneembaar (bijvoorbeeld door te horen, lezen of zien) maken en ze dus concreet uitwerken of vormgeven..
34. Hoe weet ik of iets nog beschermd is?
Hiervoor moet u eerst nagaan of de auteur nog leeft. Is dat het geval, dan is het werk beschermd. Leeft deze niet meer, dan kunt u gaan rekenen met de geldigheidstermijn van 70 jaar conform artikel 37 van de Auteurswet. Is dit niet te achterhalen, dan wordt het omslachtiger.
35. Wanneer is iets in het publiek domein?
Een werk is in het publiek domein als het auteursrecht is verlopen, of wanneer de auteur zelf verklaart dat het werk publiek domein is. Het feit dat een werk publiek beschikbaar is, maakt het nog geen publiek domein.
36. Is het citeren toegestaan?
U mag korte citaten gebruiken, zonder daarvoor eerst toestemming te vragen, bijvoorbeeld in een artikel, scriptie, werkstuk of recensie, mits daarbij de bron en de naam van de schrijver vermeld staan. Dit geldt alleen voor citaten uit al gepubliceerde werken, anders heeft u wel eerst toestemming nodig van de auteur.
37. Mag ik kopiëren?
Ja. In de wet staat dat u voor eigen oefening, studie of gebruik een enkel exemplaar (kopie) mag maken. De nadruk ligt op eigen. U mag ook een kopie maken in opdracht van iemand anders die dat dan zelf gaat gebruiken.
38. Wat is een thuiskopie ?
Thuiskopie noemt men de enkele exemplaren van een werk die men voor eigen oefening, studie of gebruik kopieert.
39. Is het toegestaan om thuiskopie te maken ?
Ja. Een dergelijke kopie mag wel gemaakt worden maar niet aan derden ter beschikking worden gesteld. Het is ook niet vereist dat u het originele zelf gekocht hebt om een thuiskopie van een werk te mogen maken.
40. Mag ik muziek en films kopiëren?
Bij muziek en film ligt het anders, daar mag u uitsluitend voor uzelf een kopie maken. Een kopie voor een ander, of dat nu gratis of tegen betaling is en wel of niet op verzoek, mag niet.
41. Is een woord auteursrechtelijk beschermd?
Nee. Een enkel woord is te kort om te kunnen voldoen aan de eis van originaliteit. Een woord kan wel beschermd zijn door een merkrecht. 7
42. Is een slagzin auteursrechtelijk beschermd?
Meestal niet, omdat een zin vaak te kort is om te kunnen voldoen aan de eis van originaliteit. Er zijn echter uitzonderingen mogelijk.
43. Is een e-mail auteursrechtelijk beschermd?
Vaak wel. Een mail die niet te kort is en meer dan iets triviaals is, kan een creatief werk zijn en daarvoor dus auteursrechtelijk beschermd. De ontvanger van de e-mail heeft wel het recht om de tekst te lezen, af te drukken en te bewaren. Of hij de e-mail door mag sturen dan wel publiceren, hangt helemaal af van de omstandigheden. De e-mail publiceren mag meestal niet.
44. Is een foto van een schilderij beschermd?
Een foto van een (eventueel niet langer auteursrechtelijk beschermde) schilderij kan op zichzelf nog beschermd zijn, als de maker van de foto er zijn eigen creativiteit en enige originaliteit in heeft gestopt. Dat is het geval wanneer de fotograaf keuzes moet maken over belichting of welk deel hij weglaat, dan heeft hij al snel een auteursrecht op de foto.
45. Is het toegestaan mijn bestanden online beschikbaar te stellen aan anderen?
Ja maar het is niet toegestaan om werken openbaar te maken. U mag bijvoorbeeld muziek ophalen, maar dan mag u niet uw die bestanden beschikbaar stellen aan anderen.
46. Wie is eigenaar van een website bij maken in opdracht?
De persoon die de site gemaakt heeft is in het algemeen, degene die de auteursrechten daarop heeft. Hierbij kan bij contract worden afgeweken. Echter, er moet dan expliciet zijn overeengekomen dat de opdrachtgever de auteursrechten op het werk (de site) verkrijgt. Zonder zo’n bepaling blijven de rechten bij de maker.
47. Mag de opdrachtgever voor het maken van een website de site gaan aanpassen?
Nee. De opdrachtgever mag echter niet de site gaan aanpassen, of de door de maker gemaakte materialen als logo’s, foto’s, teksten e.d. elders gebruiken.
48. Mag een organisatie in algemene voorwaarden auteursrechten opeisen?
Nee, een overdracht van auteursrecht moet vastgelegd worden in een akte.
49. Wat betekent de frase “All rights reserved”?
De frase “All rights reserved”, alle rechten voorbehouden, wordt gebruikt om onduidelijkheid uit te sluiten over wat een derde nu mag met een werk, namelijk niets. Deze zin heeft geen extra juridische waarde, want alle rechten van de auteur zijn automatisch voorbehouden, tenzij de auteur een expliciete toestemming geeft.
50. Kan het auteursrecht omzeild worden door aanbrengen van veranderingen?
Nee, dit blijft een (slechte) kopie, het is beter om zelfstandig iets te bedenken.